Netykieta w Internecie

Autor: Agnieszka Lublin

Nie da się przecenić znaczenia komunikacji w życiu każdego z nas. Bez niej nie byłaby możliwa wymiana myśli i idei, budowanie więzi z innymi ludźmi, nie mogłaby powstać kultura i  sztuka, nie rozwinęłaby sie cywilizacja. Przez ostatnich kilka tysięcy lat komunikacja odbywała się w bezpośrednim kontakcie z innymi członkami społeczności. Wynalezienie pisma oraz nośników, które pozwalały je zarejestrować umożliwiło komunikację na odległość z wyłączeniem elementów poza-werbalnych. Jednak czas oraz środki materialne potrzebne do tego rodzaju komunikacji – przede wszystkim umiejętność czytania i pisania przez bardzo długi czas stanowiły istotną przeszkodę w jej upowszechnieniu. Ostatecznie te przeszkody udało się pokonać. Jednak dopiero wynalezienie Internetu (przypomnijmy, że było to w roku 1969) zrewolucjonizowało komunikację na odległość w stopniu dotychczas niespotykanym. Doniosłości tego faktu być może nadal nie potrafimy właściwie zrozumieć.   

Co może stać na przeszkodzie komunikacji przez Internet? 

Niezaprzeczalnie żyjemy w erze społeczeństwa informacyjnego a Internet stał się niezbędnym elementem naszego codziennego życia. Trudno dzisiaj wyobrazić sobie pracę, naukę czy rozrywkę bez dostępu do Internetu. Często jest on najprostszym sposobem na pozyskiwanie informacji, poszerzanie wiedzy oraz rozwijanie zainteresowań bez konieczności wychodzenia z domu. Umożliwia szybki i łatwy kontakt z mieszkańcami całego świata, osobami bliskimi, znajomymi, a także zupełnie obcymi i anonimowymi. Zdarza się, że taki sposób komunikowania się zastępuje tradycyjne życie towarzyskie. Komunikacja za pomocą Internetu jest wygodna i praktyczna, a w wielu sytuacjach okazuje się wręcz niezastąpiona. Pozwala na szybką wymianę informacji często  w czasie rzeczywistym, niezależnie od miejsca, w którym ludzie się znajdują. Istnieje wiele form porozumiewania się przez Internet. Najpopularniejsze z nich to poczta elektroniczna zwana potocznie e-mailem, grupy i fora dyskusyjne oraz programy do komunikacji w czasie rzeczywistym – komunikatory i czaty.  

Specyfika porozumiewania się przez Internet opiera się w głównej mierze na komunikacji werbalnej, której głównym nośnikiem jest słowo pisane. Jest praktycznie całkowicie pozbawiona możliwości przekazywania i odbierania informacji na płaszczyźnie emocjonalnej przy udziale mowy ciała, wyglądu zewnętrznego, ubioru czy kontekstu sytuacyjnego co znacząco ogranicza możliwości właściwej interpretacji uczuć i intencji rozmówcy. Dzięki badaniom naukowym wiemy, że około 2/3 całej komunikacji między ludźmi odbywa się na płaszczyźnie poza-werbalnej, a odbiór i interpretacja sygnałów pochodzących od rozmówcy ma miejsce na poziomie podświadomości. W komunikacji przez Internet skutecznym sposobem na przezwyciężenie bariery braku bezpośrediego kontaktu może byc zastosowanie kamery internetowej, która umożliwi zobaczenie i usłyszenie rozmówcy w czasie rzeczywistym.

Innym rozwiązanaiem jest skorzystanie z komunikatora głosowego. Jednak w większości przypadków komunikacja przez Internet odbywa się wyłącznie drogą werbalną – uczestnicy rozmowy online wymieniają komunikaty w formie pisemnej. Przy tej okazji warto zachować świadomość istnienia barier charakterystycznych dla tego typu  komunikacji pozbawionej bezpośredniego kontaktu z rozmówcą. Kiedy nie widzi się ani nie słyszy innych uczestników rozmowy bardzo łatwo o niewłaściwe zrozumienie wypowiedzi drugiej ososby. Niezależnie czy komunikacja internetowa występuje między bliskimi, znajomymi czy obcymi osobami, okoliczności o wiele bardziej sprzyjają konfliktom niż kontakt bezpośredni. Jeśli rozmowę prowadzą osoby nieznajome, dodatkowym problemem staje się anonimowość. Uznawana za największą zaletę komunikacji internetowej, dla wielu ludzi jest także przyczyną złudnego poczucia bezpieczeństwa oraz przekonania o braku konsekwencji własnych działań, co z kolei zmniejsza kontrolę emocjonalną i łatwiej wypowiada się słowa, które u rozmówcy mogą wywołać silną reakcje emocjonalną. Komunikując się przez Internet o wiele łatwiej wypowiedzieć coś, czego nie powiedziałoby się w bezpośredniej rozmowie.  

Co możemy zrobić, żeby w Internecie komunikować się skutecznie i efektywnie?   

Z pomocą przychodzi netykieta czyli zbiór dobrych praktyk i zasad zachowania użytkowników Internetu.  Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstał termin netykieta ani kto był autorem tego pojęcia, ale wiadomo, że najpierw funkcjonował on w wersji anglojęzycznej a stamtąd przeniknął do innych języków. Pod pojęciem netykiety rozumie się zbiór zasad i dobrych praktyk polecanych do stosowania użytkownikom Internetu podczas komunikacji oraz wszystkich aktywności, które angażują innych uczestników. Zasady netykiety funkcjonuja na zasadzie otwartego zbioru reguł i nie są nigdzie skodyfikowane. Celem istnienia netykiety jest umożliwienie budowania pozytywnych relacji użytkowników sieci. Nikt nie zajmuje się ściganiem czy karaniem osób  nieprzestrzegających netykiety, jednak uparte łamanie jej zasad może skutkować różnymi przykrymi konsekwencjami – np. zablokowaniem określonego użytkownika przez administratora danej usługi czy serwisu. Łamanie zasad netykiety pod względem skutków i odpowiedzialności nie jest tożsame z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Jeżeli ktoś decyduje się na łamanie prawa w Internecie musi liczyć się ze wszystkimi konsekwencjami podejmowanych przez siebie działań.  

Sprwadź poniżej jakie zasady obowiązują użytkowników sieci podczas komunikowania się przez Internet. Poniższy zbiór zasad został opracowany na podstawie artykułu „Netykieta” zamieszczonego na stronie pl.wikipedia.org:   

1. komunikacja mailowa 

• trzymaj się wątku w korespondencji elektronicznej – jeżeli twój program pocztowy nie umożliwia odpowiedzi w wątku możesz odpowiadając nadawcy zacytować treść jego e-maila  
• sygnatura maila nie powinna mieć więcej niż cztery linijki tekstu 

• wysyłając widomości do dużej, zwłaszcza nieznajacej się grupy osób adresy odbiorców umieszczaj w polu UDW – ukryte do wiadomości (ang. BCC) 
• odpowiadając na maila korzystaj z opcji „Odpowiedz nadawcy” – ogranicz do niezbędnego minimum opcję „Odpowiedz wszystkim” (ang. ”Reply all”) 
• pisz porawnym językiem, stosując wszystkie zasady oraz znaki danego języka  wykorzystując w pełni możliwości konfiguracji używanych programów 
• nie umieszczaj w wiadomościach załączników o dużej objętości – użyj jednego z serwisów do udostępniania plików, a w wiadomości zamieść odnośnik do danego zasobu 
• postaraj się nie używać języka HTML w wiadomościach poczty elektronicznej – może sie zdarzyć, że poczta odbiorcy nie będzie obsługować znaczników HTML i twoja wiadomość nie wyświetli się poprawnie 
• stosuj kodowanie UTF-8 dla wszystkich tekstów – to powszechnie używany standard kodowania znaków, dzięki któremu odbiorca twojej wiadomości będzie mógł prawidłwo ją wyświetlić  

 Przy okazji komunikacji mailowej warto pamiętać, aby skrzynkę poczty elektronicznej przeglądać  przynajmniej jeden raz dziennie i na bieżąco odpowiadać na maile. Akceptowany czas na odpowiedź w biznesowej korespondencji elektronicznej to dwa dni robocze.   

2. komunikacja w czasie rzeczywistym przez czat i komunikator, na forach, grupach i listach dyskusyjnych na stronach www.  

• nie używaj  formatu HTML 
• nie pisz słów uznanych za wulgarne 
• nie spamuj (nie wysyłaj nie chcianych treści do innych uzytkowników)  
• nie wysyłaj tzw. łańcuszków szczęścia 
• zanim  zadasz pytanie na grupie czy forum albo zdecydujesz się na założenie nowego wątku najpierw zapoznaj sie z wykazem FAQ być może znajdziesz tam identyczny temat albo rozwiązanie twojego problemu 
• stosuj się do reguł pisania obowiązujących w danej grupie – zasady są zazwyczaj sczegółowo opisane w FAQ danej grupy i należy się z nimi zapoznać przed dołączeniem do danej społeczności 
• wysyłajac widomości do grupy osób adresy odbiorców umieszczaj w polu UDW – ukryte do wiadomości (ang. BCC)   
• nie wysyłaj maili lub postów do kilku grup naraz (tzw. cross-postowanie) 
• pisz na temat (unikaj tzw. OT – z ang. off-topic)  
• nie pisz cały czas wielkimi literami 
• nie pisz na przemian raz wielkimi a raz małymi literami (tzw. nowomowa internetowa, poke-pismo) 
• nie nadużywaj znaków interpunkcyjnych 
• nie nadużywaj emotikonów 
• nie prowokuj do kłótni – w komunikacji internetowej obowiązuje zakaz tzw. trollowania 
• nie wysyłaj identycznych wiadomości w krótkich odstępach (tzw. flooding) 
• nie odpowiadaj nad cytowanym fragmentem jeżeli cytujesz wypowiedź innego użytkownika grupy 
• nie zwracaj się do innych użytkowników tylko za pomocą ich nazwiska – w komunikacji na czatach, forach i grupach użytkownicy zwracają się do siebie po imieniu, powszechnie używa się również nicków a formy grzecznościowe „pani/ pan” są praktycznie niespotykane   

Jeżeli stosujemy kamerę internetową podczas komunikacji online warto zwrócić uwagę na odpowiedni wygląd oraz wystrój pomieszczenia, z którego nadaje się  przekaz. Jest to element szczególnie istotny w kontaktach biznesowych.  

Internetowe piktogramy czyli o tym jak wzbogacić komunikację online 

Na zakończenie dzisiejszego artykułu kilka słów na temat emoji znanych użytkownikom Internetu także pod nazwą emotikonów. Słowo emoji (czytaj: emodżi) pochodzi z języka japońskiego i oznacza piktogram. Emotikony zatem to popularne internetowe piktogramy, które w prosty i symboliczny sposób przekazują konkretne emocje. Ze względu na swoją prostotę i funkcjonalność w komunikacji elektronicznej pozbawionej z zasady możliwości bezpośredniego wyrażania emocji emotikony stały się nieodłącznym elementem każdej rozmowy internetowej, a szczególnie wiele tego typu elementów można spotkać na portalach społecznościowych, a ostatnio także w komunikacji marketingowej.  Emoji nie wymagają od uczestników komunikacji wysiłku werbalizacji i pracochłonnego opisywania myśli, w którym nie każdy przecież musi być mistrzem.  

Najpopularniejsze emotikony, które warto znać zwykle wyrażają emocje takie jak uśmiech czy zdziwienie: 

Symbol	Znaczenie
🙂	emotikon uśmiech
😉	puszczenie oka
🙁	smutek
;(	płacz
😛	pokazanie języka
😀	szeroki uśmiech
:*	pocałunek
😮	zaskoczenie
:/	niezadowolenie albo sceptycyzm
😐	wątpliwości
xd	uśmiech
:3	słodki uśmiech, duma
xo	uścisk i pocałunek
😡	„zasznurowane” usta, “nic nie powiem”
^^	radość, zadowolenie
oO	szok, zdziwienie
:>	złośliwy uśmiech
-.-	zdziwienie, irytacja
O:)	anioł
@–>—-	róża
<3	serce

Na dziś to już wszystko. Mamy nadzieję, że zainteresował Was temat netykiety a przedstawiony w naszym artykule zbiór dobrych praktyk pomoże Wam skutecznie radzić sobie z wyzwaniami w codziennej komunikacji online. Powodzenia!